Essentiële competenties van een docent: Wat je moet weten én kunnen!

Wanneer we het over ‘competenties van een docent’ hebben, dan bedoelen we de mix van skills en kennis die je tot een goede docent maken. Dit gaat over pedagogiek, didactiek, maar ook over zaken als communicatie en flexibiliteit. Laten we eens inzoomen op deze competenties!

Lees ook: Docent worden? Daarom doe je het!

Als docent dien je leerlingen effectief te kunnen begeleiden. Dit betekent dat je:

het leren aantrekkelijk en boeiend maakt – geen eenvoudige opgave, maar iets waar jij zeker in uitblinkt;

een veilige en betrouwbare omgeving voor je leerlingen creëert. Bij jou voelt iedere leerling op zijn/haar gemak;

in staat bent om op de unieke behoeften van elke leerling in te spelen. Zo stimuleer jij hun ontwikkeling zo positief mogelijk.

Natuurlijk moet je als docent je vakgebied door en door kennen. Maar nog belangrijker is hoe je die kennis overbrengt. Want wat heb je aan kennis als je het niet kunt delen? Dit betekent dat je:

je vak tot in de puntjes beheerst. Of het nu wiskunde, geschiedenis, biologie of kunst is – jij kent je vakgebied;

deze kennis op een begrijpelijke en toegankelijke manier kan overbrengen. En dat is soms een hele uitdaging, vooral als het gaat om complexe concepten!;

voortdurend nieuwe en innovatieve manieren kan vinden om je leerlingen te betrekken en te boeien. Want een betrokken leerling leert zoveel meer dan een verveelde leerling.

Naast de hierboven genoemde harde skills, zijn er ook enkele soft skills die onmisbaar zijn in je arsenaal als docent. Dit zijn dingen als communicatieve vaardigheden, empathie en flexibiliteit. Laten we deze competenties eens verder ontleden!

Communicatie is de sleutel tot succes in elk aspect van het leven. Het onderwijs vormt hierop geen uitzondering. Een goede docent moet:

duidelijk en effectief kunnen communiceren. Dit betekent dat je je punten helder en beknopt moet kunnen maken, zonder al te veel moeilijk taalgebruik;

een goede luisteraar zijn. Communicatie is geen eenrichtingsverkeer! Door aandachtig te luisteren naar je leerlingen, kun je beter inspelen op hun behoeften en vragen;

feedback kunnen geven én ontvangen. Constructieve feedback kan een krachtig hulpmiddel zijn om zowel jou als je leerlingen te helpen groeien.

Empathie is het vermogen om je in de schoenen van een ander te verplaatsen en hun gevoelens en perspectieven te begrijpen. Dit is een onmisbare vaardigheid voor een docent, omdat het je helpt om een ondersteunende en inclusieve leeromgeving te creëren. Met empathie kun je:

begrijpen waar je leerlingen vandaan komen, zowel letterlijk als figuurlijk. Dit kan je helpen om beter in te spelen op hun unieke behoeften en uitdagingen;

een sterkere band opbouwen met je leerlingen. Wanneer leerlingen voelen dat ze worden begrepen en gewaardeerd, zijn ze meer geneigd om actief deel te nemen aan de lessen en hun best te doen;

eventuele problemen of conflicten oplossen. Empathie stelt je in staat om beide kanten van een verhaal te zien en helpt bij het vinden van eerlijke en effectieve oplossingen.

Het leven is vol onverwachte wendingen, en dat geldt ook voor het leven in de klas. Daarom is flexibiliteit een must voor elke docent. Dit betekent dat je:

je plannen kunt aanpassen wanneer dat nodig is. Soms werkt een bepaalde lesmethode niet, of gebeurt er iets onverwachts dat je planning in de war schopt. Een flexibele docent kan zich aan deze situaties aanpassen en toch effectief onderwijs blijven geven;

openstaat voor nieuwe ideeën en benaderingen. Het onderwijsveld ontwikkelt zich continu, en wat vandaag werkt, werkt misschien morgen niet meer. Door flexibel te zijn kun je nieuwe technieken en methoden omarmen. En dat is bevorderlijk voor jouw baan als docent;

goed om kunt gaan met veranderingen. Of het nu gaat om nieuwe onderwijstechnologieën, veranderende leerplannen of nieuwe leerlingen in je klas; verandering is een vast onderdeel van het leven als docent. En de beste manier om met verandering om te gaan? Juist, flexibiliteit!

Hierboven hebben we gesproken over de verschillende kerncompetenties van een docent. Maar wist je dat er eigenlijk 7 essentiële competenties zijn die elke docent zou moeten beheersen? Ook deze zullen wij hieronder kort bespreken.

Interpersoonlijke competenties: Deze competenties gaan over de interactie tussen jou en je leerlingen en het creëren van een positieve sfeer in de klas. Het gaat hier ook om leiderschap en effectieve communicatie. Ontdek hier zeven tips voor een geweldig schooljaar! 

Pedagogische competenties: Deze hebben we al besproken! Dit gaat over het bevorderen van de sociaal-emotionele en morele ontwikkeling van de leerlingen.

Vakinhoudelijke en didactische competenties: Ook dit punt hebben we besproken. Het gaat om je kennis van het vak en hoe je die kennis overbrengt op je leerlingen.

Organisatorische competenties: Docent zijn betekent ook het organiseren en managen van een klas. Dit omvat het creëren van een overzichtelijke, taakgerichte sfeer in de klas.

Competenties in het samenwerken met collega’s: Goed kunnen samenwerken met collega’s is essentieel voor een goede werksfeer en een effectieve schoolorganisatie.

Competenties in het samenwerken met de omgeving: Dit betreft het onderhouden van communicatie en relaties met ouders en andere instellingen buiten de school.

Competent in reflectie en ontwikkeling: Dit gaat over het vermogen om te reflecteren op je eigen praktijk, open te staan voor nieuwe ontwikkelingen en jezelf voortdurend te verbeteren.

Meer weten? Hier lees je alles over de zeven competenties van een leerkracht! 

Bij Derec staan we klaar om je te ondersteunen bij het worden van de beste docent die je kunt zijn. Of je nu net begint of al ervaren bent, we bieden je alles wat je nodig hebt om je competenties te verbeteren. Denk aan:

• persoonlijke coaching;
• cursussen en workshops om je skills te verbeteren.;
• een community van andere docenten die, net als jij, willen blijven leren.

Word de docent die je altijd al wilde zijn met behulp van Derec. Word de Docent van Morgen! Neem contact met ons op en ontdek hoe we je kunnen helpen jouw competenties voor het docentschap naar een hoger niveau te tillen. We horen graag van je!