Hoe ga je om met het verlies van een patiënt?

“Het overlijden van een patiënt blijft heftig, ook al heb ik inmiddels ruime ervaring binnen de verschillende takken van de zorg. Wel zit er een verschil tussen de omstandigheden en de situatie waarin een patiënt kan zitten. Een cliënt binnen de ouderenzorg op de palliatieve afdeling is een andere situatie dan een jonger iemand die ongeneeslijk ziek is of suïcide pleegt. Maar beide gevallen zijn verdrietig en moeten een plekje krijgen bij de familie, vrienden en zorgverlener.

Het verlies van een patiënt went dus eigenlijk nooit. Je bent zo betrokken bij iemand zijn leven. Letterlijk, want je komt er soms dag in, dag uit. Zeker bij mensen die leven zonder familie of vrienden. Bij zulke patiënten speel je zo’n grote rol in iemand zijn leven, dat gaat je nooit in de koude kleren zitten”.

“De allerbelangrijkste regel bij de palliatieve zorg is luisteren naar wat de patiënt van jou verlangt en nodig heeft. Sommige mensen willen op een gegeven moment niet meer. Dat kan zich uiten in niet meer willen eten of drinken, of het weigeren van bepaalde zorg. Hoe lastig dat ook kan zijn, voor mij is het allerbelangrijkste om te luisteren naar de wens van de cliënt. Het gaat er namelijk om wat zij nodig hebben en belangrijk vinden, hen hetgeen bieden waar zij zich het prettigste bij voelen.”

“Ik merk dat er nog een taboe heerst op de dood, terwijl het zeker is dat we er allemaal op een dag mee te maken krijgen. In mijn werk zie ik vaak dat er niet altijd de ruimte is tussen cliënten en familieleden om te praten over bepaalde scenario’s of wensen. Als zorgprofessional probeer ik dan het gesprek te starten en gaande te houden. Bij de reclame van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over orgaandonatie moet ik daar ook altijd aan denken. Het is zo belangrijk om te zorgen dat het voor nabestaanden duidelijk is wat je wensen zijn”.

“Ook voor jou als zorgprofessional is het belangrijk om de dood bespreekbaar te maken als je ermee geconfronteerd wordt binnen het werk. Praat met collega’s of privé met familie en vrienden. Zorg ervoor dat je er niet onnodig mee blijft rondlopen. Zo hebben wij het vaak thuis aan tafel over de dag en kan je het zo al bespreken. Door uit te spreken wat je die dag hebt meegemaakt, geef je het onbewust alweer een stukje meer lucht”.

“Er voor een nabestaande zijn is een pittige taak, maar ook dat is een belangrijk onderdeel van het overlijden van een patiënt. Hoe dat ‘er zijn’ voor een nabestaande eruitziet, dat kan voor eenieder verschillen. Soms sta ik aan de kant, gewoon er te zijn en te wachten tot ik iets kan betekenen voor iemand. Soms heeft een nabestaande juist behoefte aan een knuffel of een praatje. Het is aan mij als zorgverlener om aan te voelen waar iemand op dat moment behoefte aan heeft”.

“Mijn rust haal ik uit bepaalde handelingen in mijn werk. Als ik intramuraal werk maak ik bijvoorbeeld een rondje langs al mijn patiënten. Dit doe ik aan het begin en aan het einde van mijn dienst. Hoe gaat het met ze, hoe voelen zij zich vandaag? Je hebt immers een bepaalde verwachting van hoe zij zich die dag voelen. Voor mij is dat een belangrijk stukje om de dag te beginnen en vooral te kunnen afsluiten”.