Stress binnen het onderwijs: hoe ga je er mee om?

“Jan, jij zit dit jaar in de Paashaasrendierpinkstersinterwerkgroep. Geen probleem, toch?”

In november is de week van (of liever gezegd tegen) de werkstress. Een week waarin wordt stilgestaan bij de stress die vele mensen ervaren tijdens hun werk. En waar vind je nu meer mensen met stress van hun werk dan in het onderwijs? De afgelopen jaren hebben wel bewezen dat veel leerkrachten en ander onderwijspersoneel gebukt gaan onder de grote zorg en de grote verantwoordelijkheid die het lesgeven aan de jongste doelgroep met zich meebrengt.

Alhoewel de werkgroep in de titel bovenaan dit artikel volledig verzonnen is, zal bij menig leerkracht de schrik om het hart slaan. Wanneer je namelijk moeilijk nee kunt zeggen, kan het zomaar ineens zijn dat je zijdelings bij alle werkgroepen betrokken bent. Soms als de kartrekker en soms alleen als klankbord (omdat het afgelopen jaar allemaal zo soepeltjes verliep toen jij nog de hoofdpiet was). Gevolg: stress. Voor mensen die moeilijk nee kunnen zeggen ligt sowieso het gevaar op de loer dat ze te veel ballen hoog moeten houden. Als ik kijk naar mezelf, dan was ik altijd prima in staat om een collega te helpen die problemen had met de computer, maar daardoor bleef mijn eigen werk mooi liggen. Dit kwam dan niet af met als gevolg: stress. Of al dat nakijkwerk. Hele boodschappentassen vol worden er dagelijks mee naar huis genomen. Ieder schrift moet van binnen gezien zijn door de meester of juf, want we willen immers wel weten of alles begrepen is. Gevolg: stress.

Zo zijn er nog een miljoen andere dingen waar je als leerkracht stress van kunt ondervinden. Tel dit alles bij elkaar op en je zou toch medelijden krijgen met de leerkrachten van vandaag de dag. Deels terecht, want het is niet allemaal even goed geregeld, maar deels ligt er toch ook een grote mate van verantwoordelijkheid voor de vermindering van werkstress bij de leerkracht zelf. Hieronder wat zaken die ik de Leerkrachten van Morgen meegeef om die vermindering van werkstress te realiseren.

Accepteer en prioriteer. Dit is misschien wel het allerbelangrijkst. Accepteer dat een werkdag eindig is en accepteer dat het in het onderwijs nooit echt af is. Durf de deur achter je dicht te trekken na een dag hard werken in de wetenschap dat niet alles af is. Maar zorg door prioriteiten te stellen dat de minst belangrijke en urgente zaken blijven liggen.

Durf nee te zeggen. Door prioriteiten te stellen, kan het wel eens voorkomen dat je nee moet zeggen tegen een collega. Jouw werk is op dat moment namelijk net even belangrijker dan de computer van hem of haar. Het kan ook zo zijn dat een ouder na schooltijd van jou directe aandacht vraagt terwijl je weet dat je nog een hele rits toetsen in te voeren hebt. Durf ook dan nee te zeggen. Toon begrip voor de situatie, maar plan het gesprek met de ouder op een ander moment in.

Deel verantwoordelijkheid. En hierbij doel ik niet alleen op het delen van verantwoordelijkheid met je collega’s (denk aan het voorbeeld van de werkgroepen), maar denk ook aan het delen van de verantwoordelijk met de leerlingen. Laat hen er bijvoorbeeld zorg voor dragen dat de klas geveegd is, de boeken netjes in de kast liggen en de plantjes water hebben gekregen. Laat hen ook hun eigen werk nakijken. Dat kunnen ze al op jonge leeftijd heel goed aan. Neem iedere dag steekproefsgewijs een vijftal schriften uit de stapel en check nog even of het proces van het nakijken vlotjes verloopt.

Het is een kleine greep uit de dingen die ik meegeef aan de mensen die ik begeleid in het vak van leerkracht, maar het is misschien wel het belangrijkst om mee te geven. Het bewaken van je grenzen voorkomt werkstress. Lesgeven is een mooi vak, een heel mooi vak, maar het is ook gewoon werk.

Bij Derec vinden we goede begeleiding en ondersteuning erg belangrijk. Zo hebben we educoaches zoals Jan die je kunnen ondersteunen waar nodig en denken we graag mee als je ergens tegen aanloopt! Meer weten over de voordelen als je via Derec aan de slag gaat?